Por le Lönesc de Pasca, ai 21.04.14, à l'Uniun Ladins Val Badia metü a jì la matinèe culturala, en danmisdé de mujiga, cultura, devertimënt y cufé en compagnia. La festa é gnüda organisada a San Martin de Tor, tl Gran Salf dl Istitut Ladin Micurà de Rü. Do program ess la matinee messü ester de fora, mo a gauja dla plöia an spostè döta la manifestaziun daite. Impò à la matinee dër plajü ala jënt, che é gnüda adalerch numerosa y da vigni ora. I prüms s'à bele lascè odëi püch do mëssa: gragn y pici cun na gran vöia da cufé, da ascuté musiga interessanta, da aldì val de nü sura la tradiziun di üs da pasca y dl cufé. I presënć à podü se mangé na bona liagna blanćia y ćiarćé en bun got de vin, en süch de pom o na bira de formënt.

Bele da mët man dla manifestaziun à la jënt desmostrè gran interès por le cufé. Porchël él gnü arjigné ca deplü üs intënć, sentà sön en portaüs de papier cun dić por ladin stampà sura ia: dić sura la Pasca, l'aurì o dić popolars da rì, sciöche “La pröma giarina che ćianta à fat l'ü.”, “Nadè tl trafëi, Pasca tla nëi.” o “Danter dötes les stëres este tö la plö stara”. Al è stè na poscibilité interessanta y garatada por podëi pité en bel divertimënt adöm cun na pert importanta de nosta cultura popolara, i dić da zacan de vigni sort.
La pert musicala dla manifestaziun à odü la esibiziun de Jean Daniel Granruaz da La Ila y Karin Nakagawa dal Iapann, na combinaziun de sonns y cultures musicales dër garatada y de gran impresciun emotiva. Les melodies plajores dla chitara de Jean Daniel s'à incuntè ala perfeziun cun le sonn fin y eteric dl Koto (stromënt a corda tradizional dl Iapann) de Karin. Al é insciö resulté en moscedoz de musiga tradizionala japaneja, jazz, folk y pop, cun ćianties por ladin, iapanej y inglej. Amesa ite à ince le duo intonè l'inn ladin “Bel lingaz dla uma cara”, acompagné da chitara y koto, te na versciun daldüt nöia y interessanta.

Danter les döes perts dl conzert él stè da ascutè pro en bel referat de Florian Tavella sura la tradiziun dl cufé chilò da nos y intoronn por l'Europa. Da mët man an podü aldì na pert sura le simbolism dl ü. Chilò à Florian splighé sciöche la forma dl ü à dagnëra albü na gran importanza tla storia dl umanité, sura döt le monn y te prësc dötes les cultures. L'ü sciöche simbol à en valur universal de vita che se forma, fertilité, renovaziun dla vita, mo inće de mister, perfeziun y sacralité. Tl cristianesim el spo deventè simbol dla resureziun y dla illuminaziun spirituala. Te deplü cultures à l'ü inće albü na pert fondamentala ti mić cosmonigs (mić che prô da splighé l'origina dl monn). La tradiziun di üs intënć é ince dër vedla y da ciafè te tröpes cultures storiches. Bele tla Persia de dan da 5.000 agn gnôl scinché üs intënć tartan les festes dl’aisciöda, sciöche simbol de fecondité y fertilité, por le renovamënt dla natöra y devënta dla vita. L'origina dl cufé é plössigü inće liada a chësc aspet, ince sce al é ri da dì olà y can che ala nasc avisa. Dessigü la ciafun bele danter i cristiagn dla Mesopotamia. Aldedaincö el na tradiziun conesciüda te gran pert dl Eurasia, dales Alpes al'India, dala Grecia ala Scandinavia. Florian à ince salpü da nes cuntè sura l'etimologia dla parora “cufé”, diretamënter dal “guffn” puster. Te Gherdëina y te Mareo i dijun “peché”, che vëgn dal todësch “pecken”, che è inće la parora plü conesciüda por chësta tradiziun ti paîsc germanics, dala Scandinavia al'Austria y sambëgn al Südtirol, passan por l'Olanda y la Germania.
Tartan döta la manifestaziun à l'Uniun Ladins Val Badia tignì le marcé di libri, cun les publicaziuns che ala à dè fora ti ultimi agn. Danter i atri i plö nüs “Mies prömes parores” y “Ciantè ladin en compagnia”. La matinée culturala é stada na manifestaziun dessigü dër garatada y aprijada dai presënc. La ULVB é interesciada a renové chësc apuntamënt ince ti proscimi agn, portan dant vigni ann val de nü. Ringraziun de cör düć chi che à tut pert ala manifestaziun, les porsones che à daidé y l'Istitut Ladin Micurà de Rü por la disponibilité.