RELAZIUN D’ATIVITÉ POR L’ANN 2018

Ince por l’ann 2019 á l’Uniun di Ladins dla Val Badia dé n contribut fondametal por le svilup dl lingaz y dla cultura ladina. Tres n program ampl y desvalí, ti éra jüda incuntra ales esigënzes de döta canta la jënt dla valada y ti á dé espresciun a süa cultura te na manira dinamica. Insciö ti é l’Uniun di Ladins jüda do a sü obietifs y á ademplí sües finalités statutares.

Por lauré te na moda tres plü efiziënta, dlungia les reuniuns periodiches dl Consëi, se à i mëmbri anuzé dla poscibilité pitada dala tecnologia – y dantadöt dai “boards” de “Monday” – por valuté propostes de publicaziuns y de proiec nüs, se confronté, baraté fora impulsc y minunghes, y i.i.

Por ci che reverda la composiziun dl Consëi él gnü a se dé val’ mudaziun interna intratan l’ann 2018. Dui mëmbri dl Consëi, la vizepresidënta Ruth Videsott y Sara Moling á dé jö süa inciaria por gaujes de laur y dui nüs mëmbri é gnüs lapró. Cristina De Grandi á surantut la vizepresidënza.

Le laur de volontariat di aconsiadusc y dles aconsiadësses dla Uniun di Ladins, sciöche ince chël de atres porsones che á dé jö so tëmp y á lauré debann, é sté de gran valüta por la realisaziun dles publicaziuns, dles manifestaziuns y di proiec. Fondamental por le bun garaté dl’ativité ampla dl’assoziaziun é sté le contribut finanziar da pert dl Assessorat por la Cultura Ladina dla Provinzia de Balsan, dla Regiun Autonoma Trentin Südtirol, di Comuns dla Val Badia y dla Cassa Raiffeisen.

Dessot él da ciafé na presentaziun dl program realisé tratan le 2018.

 

PUBLICAZIUNS

1) Cronica dla Val Badia “Sas dla Crusc” (2018)

41ejima ediziun. Al é gnü dé fora ince en chësc ann la cronica dla valada, che é na testemonianza tl presënt y tl dagní dla vita di paisc y dla jënt dla Val Badia. An á ciaré da mioré inant la cualité dla publicaziun, por che ara restes na opera de informaziun importanta y de documentaziun storica por tröpes porsones interessades ala vita dla valada y de sü paisc cun süa jënt. Le proiet se á damané n gran impëgn y tröp tëmp da pert di volontars dla Uniun, di cronisć, dl grafich, di redadus, y é le früt dla bona colauraziun anter i rapresentanc dles uniuns y dles istituziuns di paisc. Le “Sas dla Crusc” é gnü dé fora cun 716 plates, realisades da 12 cronisć y cronistes. La cronaca é gnüda portada fora por les ciases.

 

schedes-de-parores-artejanat-ladin
 
le-planet-dai-mile-corusc

2) Ajënda da scora: 2018/2019

Ince por l’ann de scora 2018/19 él gnü arjigné ca n’ajënda de scora por i mituns dla scora elementara cun cun tesć (stories, jüc y rimes) por ladin y ilustraziuns de Gabi Mutschlechner y Sofia Triggiano en colauraziun cun Marameolab.
 

3) Schedes de parores (2018)

Al é gnü porté inant le proiet de schedes ilustrades cun massaries de mistiers desvalis y al é gnü injunté schedes nöies. Insciö án orü porté ite tl lingaz ladin la terminologia tecnica y i inoms ladins spezifichs por les massaries. Les schedes reverda chisc mistiers: le tistler, le moler, l’idraulicher, l’eletrizist. Chësc proiet é gnü metü a jí en colauraziun cun le “LVH/APA” da Bornech. Por na chestiun de continuité él gnü inciarié le stüde de grafica Marameolab da daidé para a chësc proiet.

 

4) Mapa por la preparaziun ala Pröma Santa Comuniun (2018)

Les mapes por la preparaziun ala Pröma Santa Comuniun, sciöche ince por la Crejima é dagnora gnüdes dades fora dala Uniun di Ladins. Dal momënt che ares é rovades, él gnü arjigné ca dui libri nüs, sön la basa dl material dla Diozeja da Balsan, cun tesc por ladin, talian y todësch. Ares é caraterisades da na iesta grafica nöia y da n conzet de contignü plü ajorné. 

5) Sföi de Jeunn (2018)

En ocajiun dla prozesciun de Jeunn, che vëgn a se le dé vigni trëi agn, á la Uniun di Ladins dé fora n pice liber che dess acompagné i pelegrins. Chësta publicaziun é le früt dla colauraziun cun l’Istitut Ladin “Micurá de Rü”; Paolo Anvidalfarëi se á cruzié dl conzept grafich.

6) Le planët da mile corusc (2018)

Chësta storia por mituns, scrita y ilustrada da Veronica Irsara, spliga cun tröpa fantasia sciöche i mituns vëgn al monn. La publicaziun é adatada ince por i mituns da scora y por la promoziun dla letöra tl lingaz ladin. Ci che caraterisëia visualmënter le liber é i dessëgns y les plates dai corusc stersc.


7) Publicaziun Ursin (2018)

Chësc liber por mituns é n liber fora dla seria de “Flurina” y le test é l’adatamënt döt en rima da pert de Pio Baldissera dla storia rumancia de Selina Chönz. Les illustraziuns é gnüdes mantignides chëres originales de Alois Carigiet. Tres chësta publicaziun án orü sotrissé le liam linguistich cun i Grijuns.


8) Conësceste la Val Badia? Concurs a quiz por les scores (2018)

Por trá ite deplü les scores tl’ativité dla Uniun di Ladins él gnü metü a jí n concurs a quiz tles scores che á scöche obietif la trasmisciun dles conescënzes geografiches, storiches y culturales dla Val Badia. Ara se trata de n liber informatif sön le model de “Kennst du deine Heimat?” 

 

SCOMENCIADIES

e-book-mies-promes-parores

1) Presentaziun dl e-book “Mies prömes parores”(2018)

Sön la basa dla publicaziun “Mies prömes parores”, che é gnüda dada fora l’ann 2013, él gnü lauré fora na aplicaziun e-paper online por podëi adoré le glossar ilustré ince sön i computers, smartphones y i tablets. 

2) Concurs composiziuns por Cors (2018)

Por arichí la terza publicaziun dla seria “Cianté ladin en compagnia”, che gnará fora tl 2019 y che curiará döt le repertore dl cianté coral te dlijia, él gnü metü a jí n concurs por la composiziun de n toch de musiga por cors. Na comisciun metüda adöm da esperc dla musiga á assegné i pesc (pröm pest: “Mëssa Ladina” de Manuel Schuen; secundo pest: nia dé; terzo pest: Agnel de Dî de Andrea Tasser / “Gloria a Dî y pesc söla tera” de Iarone Chizzali) y á chirí fora les composiziun plü adatada da publiché. Por la publicaziun él gnü chirí fora chisc toc:

  1. “Sant Ujöp da Oies”, de Ludwig Rindler

  2. “Maria, löm dal monn”, de Ludwig Rindler

  3. “Agnel de Dî”, de Andrea Tasser 

  4. “Tüa parora é speranza”, de Andrea Tasser

  5. “A Santa Lizia”, de Matthäus Crepaz

  6. “Mëssa Ladina” (Kyrie, Sant, Agnus), de Manuel Schuen

  7. “Gloria a Dî y pesc söla tera”, de Iarone Chizzali

  8. “Tüa parora é speranza”, de Iarone Chizzali

 

MANIFESTAZIUNS

jüc-por-mituns-ala-matinee-culturala
 
CleanShot 2019-02-23 at 13.28.26@2x.png
marce-da-nade-la-spona

Matinée culturala (2018)

En Lönesc de Pasca, ai 2 d’aurí 2018, él gnü metü a jí la matinée culturala a San Martin de Tor en colauraziun cun l’Istitut Ladin “Micurá de Rü”. L’evënt é gnü abelí dala musiga dl trio jazz “The Placid Notes”, metü adöm da Lucia Kastlunger, Markus Olsacher y da Jürgen Niederwanger. Por l’ocajiun él gnü arjigné n bufé de liagnes blances y üs da Pasca cun dic ladins por na cufada. Intratan chësta manifestaziun él ince gnü promoiü la venüda de libri tl lingaz ladin tres le marcé de libri. Na lerch ampla á ciafé i mituns dilan a n laboratore cun ativités desvalies da pert dl “Marameolab”, che ti á dé la poscibilité ai mituns da jí a completé creativamënter n liber dal protagonist “BerbaÜ”. 

Pelegrinaje a Oies (2018)

Sciöche vigni ann él ince en chësc ann gnü organisé adöm ala Union Generela di Ladins dla Dolomites le pelegrinaje a Oies, n evënt interladin, che ti á dé l’ocajiun ai ladins dles cinch valades da ruvé adöm y da se incunté te n contest religius. 

Marce da Nadé (2018)

Le marcé da Nadé, che é gnü tigní ai 2 de dezëmber 2018 a “La Spona” tla zona artijanala da Pidrô, á rapresenté na buna ocajiun por fá conësce y vëne i libri dl’Uniun di Ladins. En chësta ocajiun él gnü presenté trëi publicaziuns nöies por mituns: “Le planët dai mile crusc” de Veronica Irsara, l’adatamënt tl badiot da pert de Pio Baldissera dl test rumanc “Ursin” y la traduziun badiota dl’opera conesciüda de Wilhelm Busch “Max und Moritz”, dal titul “Pire y Paul”. A arichí chësta presentaziun é sté l’intervënt de Silvia Liotto, che á fat divertí i mituns y les mitans presënc cun le personaje dl clown “Merendina”.

 

DESVALIES

 

Sentada Generala dla ULVB (2018)

Tl scomenciamënt dl Ann Nü él indô gnü organisé la sentada generala dla Uniun di Ladins dla Val Badia, che á rapresenté na bona ocajiun por düc i mëmbri da aldí concretamënter porsura ci che é gnü realisé tl ann passé y da conësce le program y l’ativité che le Consëi se á tut dant da porté inant por le 2018.

Plata Internet, social networks y documentaziun fotografica

La plata internet, fontana d’informaziun sura l’Uniun, sües publicaziuns, sües manifestaziuns y sü proiec se á damané n’atenziun particolara y ajornamënc tresfora. Adöm cun la plata internet, él ince gnü ajorná y laurá fora inant i atri i social networks.

Le ciantun dla Uniun

Tl foliet “La Usc di Ladins” él gnü publiché informaziuns che reverda les publicaziuns, i proiec y les manifestaziuns metüdes a jí dala Uniun di Ladins dla Val Badia y ince la storia dla Uniun, por fá conësce damí chësta assoziaziun che á fat y fej inant tröp por la jënt dla valada.

Computer y programs 

La Uniun se anuzará inant dl software www.monday.com por gestí süa ativité y porchël sarál da cumpré inant la lizënza. Por la publicaziun “Cianté ladin III” sarál da arjigné n computer cun le software por podëi scrí jö les notes tl dërt format.