Relaziun d’ativité por l’ann 2015

Cun ligrëza y sodesfaziun pón ciaré zoruch al’ativité portada inant dai mëmbri dl Consëi en colaboraziun cun d’atres uniuns y rapresentanc dl monn ladin. An pó zënzater dí che l’Uniun á ince tl 2015 dé n contribut fondamental por le svilup dl lingaz y dla cultura. Al é gnü realisé deplü publicaziuns y al é gnü metü a jí n valgönes manifestaziuns cun chëres che an á orü arichí la vita culturala dla Val Badia, tignin insciö ite les finalités dl’Uniun.

Le contribut finanziar da pert dla Consulta Ladina y dl Assessorat por la Cultura Ladina dla Provinzia de Balsan, dla Regiun Autonoma Trentin Südtirol, di Comuns dla Val Badia y dla Cassa Raiffeisen é indô sté fondamental por podëi realisé le program ampl, ince sce zënza le laur fat debann dai aconsiadus y dales porsones che á daidé para ne fossera nia jüda da realisé les idees y i proiec nüs.

Dessot ciafëise na presentaziun en cört dl program realisé tratan le 2015.

 

PUBLICAZIUNS

1) Cronica dla Val Badia Sas dla Crusc
Al é gnü realisé la 38ejima ediziun dl Sas dla Crusc. Chësta publicaziun á n’importanza unica sciöche documentaziun tl presënt y tl dagní dla vita di paisc y dla jënt dla Val Badia. Le Sas dla Crusc é gnü dé fora cun 654 plates, realisades da 12 cronisć/cronistes. L’impaginaziun é gnüda fata da Mario Clara y la cronica é gnüda portada fora por les ciases da Albert Daverda.

2) Ajënda da scora
Ince por l’ann de scora 2015/16 él gnü arjigné ca l’Ajënda da scora cun i dessëgns y i jüc de Sofia Triggiano y Gabi Mutschlechner, cun le tema di planëc y dl univers. L’ajënda ti é gnüda partida fora a düc i scolars y a dötes les scolares dla scora elementara y a sü maestri y sües maestres.

3) Ares de pavël
Al é gnü dé fora le liber de poesies de Elisabeth Oberbacher da Calfosch, cun i dessëgns de Maria Pezzedi y les parores danfora de Rut Bernardi. Les poesies é gnüdes metüdes te 4 capitui aladô di cater elemënc dla tera y dla vita: le füch, l’ega, la tera y l’aria. Ares descrí emoziuns y esperiënzes de vita. N valgönes dles poesies á dlungia la traduziun por talian y/o todësch.

 

4) Valire y i compagns dl bosch
Le liber de Valire y i compagns dl bosch, cun i dessëgns y la storia de Emil Valentini y Sofia Triggiano, cunta la storia de n möt che se perd te bosch y che incunta insciö compagns nüs che le dëida. Tl liber ciafon ince na pert cun propostes de jüc y ativités da fá te bosch, cun informaziuns y coriosités sura le bosch. La storia vëgn cuntada y les ativités vëgn descrites te cater lingac: ladin, talian, todësch y inglesc. 

 

 

 

 

 

5) Sföi de Jeunn 
En colaboraziun cun siur Paul Campei, él gnü dé fora le sföi de oraziuns y cianties por la prozesciun de Jeunn.

6) Pastelné cun Pia Pedevilla
En colaboraziun cun Pia Pedevilla, auturia da San Martin conesciüda lunc y lerch por süa creativité y fantasia uniches, él gnü dé fora n liber da pastelné por ladin. Tl liber ciafon idees da pastelné por döt l’ann. Le liber é gnü ponsé da Pia por les mitans y i mituns ladins lauran fora propostes da pastelné cun materiai che an á bele te ciasa y che an ciafa tla natöra chiló da nos.

 

7) 0616. Gustav Willeit. Selected work
La publicaziun cun fotografies dl fotograf da Corvara Gustav Willeit presënta na seleziun de fotografies di ultimi agn dl artist conesciü. Ara se trata de fotografies de contrades dolomitiches, la maiú pert tla Val Badia. Tla secunda pert dla publicaziun ciafunse ince reportajes de sü iadi fora por le monn.

 

 

 

Scomenciadies

1) Bira ladina
Por deslarié fora danter n publich nü informaziuns y coriosités sura la cultura y le lingaz ladin, él gnü metü a jí la scomenciadia dla Bira ladina cun la biraria da Völs, Antonius. En colaboraziun cun le fumetist fascian Manuel Riz él gnü arjigné ca les etichëtes cun dessëgns y informaziuns sura trëi argomënc: le lingaz ladin, la bandira ladina y Catarina Lanz. Te chësta ocajiun unse ince fat i cuertli de cartun dla bira ladina. Le suzes de chësta scomenciadia é sté gran y do le gran interes de tröc gnarára portada inant ince tl 2016 cun 6 etichëtes nöies. 
 

2) Mies prömes parores por zimber
Le dizionar ilustré por mituns Mies prömes parores é gnü dé fora ince por zimber dal Kulturinstitut Lusérn en colaboraziun cun l’ULVB. Le liber cun le tittul Moine earstn Börtar é la 7. verjiun de chësc liber, do dales ediziuns por badiot, gherdëna, fascian, fodom, ampezan y furlan.

 

PRESENTAZIUNS

Tl ann 2015 él gnü presenté cater publicaziuns.

1) Presentaziun dla inrescida de Susan Rubatscher sura le ladin te dlijia
Ai 15 de forá á la Uniun Ladins Val Badia daidé presentè la inrescida de Susan Rubatscher sura la presënza dl ladin te dlijia, Enrescida sun la prejenza dl ladin te gliejia tles valades ladines. En chësta ocajiun él ste deplü esperc sciöche le professur Paul Videsott, siur degan Iaco Willeit, siur Iaco Ploner, siur Eugen Runggaldier y Lois Craffonara che á tut pert y che á arichí le domisdé cun sü intervënc. Le cuartet dl cor da San Martin á abelí la presentaziun cun so bel cianté.
 

2) Ares de pavël
En ocajiun dla festa dl’ëra ai 8 de merz él gnü presenté le liber da poesies de Elisabeth Oberbacher Ares de pavël. La presentaziun é gnüda fata tl Badia Pub y al é gnü invié Rut Bernardi a baié y la balarina Maria Luise Stanghier y le percuscionist Max Castlunger a daidé festejé chësc liber. 

 

3) Valire y i compagns dl bosch
Le liber de Valire y i compagns dl bosch é gnü presenté en ocajiun dl festival Tera salvaria ai 31 de messé ite a Sas Dlacia a San Ciascian. I auturs Emil Valentini y Sofia Triggiano á cunté dl liber y á spo fat na tana te bosch deboriada cun i mituns. Le liber é ince gnü presenté tles biblioteches da La Ila y da Al Plan cun na gran schira de mituns rová adalerch por le liber de Valire. Dedô ái podü pastelné na marionëta dl personaje prinzipal adöm ai auturs.

4) Pastelné cun Pia Pedevilla
L’ann de ativité dl’Uniun é gnü stlüt jö cun la presentaziun dla publicaziun de Pia Pedevilla. Por l’ocajiun é rové adalerch passa 100 mituns cun geniturs. Ai á pastelné deboriada cun Pia y sües assistëntes, che á arjigné ca bele i dis denant le material, na cripele che ai á podü se tó a ciasa. A cianté él gnü le grup di jogn da San Martin cun Iarone Chizzali.

 

MANIFESTAZIUNS

1) Matinée culturala
En ocajiun dla matinée culturala en Lönesc de Pasca, tl Istitut Ladin Micurá de Rü a San Martin de Tor él gnü invié la ciantauturia fasciana davagnadëssa dl festival SUNS y al Liet Martina Iori. Ara á tigní striné le publich cun süa usc particolara y cun sües cianties plajores se acompagnan cun la chitara.
Da Fascia adalerch él ince rové l’artist Manuel Riz por la presentaziun de so liber nü Patofies.  Tratan la manifestaziun á Emil Valentini fat na desmostraziun de sciöche al vëgn fat stampes a man cun la tecnica dla serigrafia.

Do tradiziun án podü mangé lapró liagnes blances y bëre de buna bira y cufé cun üs abelis da dic ladins.

2) Pelegrinaje ladin sö Oies
Le pelegrinaje di ladins de dötes les 5 valades é indô gnü metü a jí y tröc é rová adalerch por la prozesciun y la mëssa sö Oies. La mëssa é gnüda ciantada dal cor de dlijia da Corvara. 

 

3) Unverträglichkeiten y atri tiers de ciasa
i 7 d’otober á l’ULVB metü a jí la rapresentaziun teatrala de Simon Kostner. La manifestaziun é gnüda metüda a jí tl’Ostaria Posta y Simon Kostner á porté dant le monologh satirich Unverträglichkeiten y atri tiers de ciasa

 

4) Cianté ladin en compagnia  
i 7 d’otober á l’ULVB metü a jí la rapresentaziun teatrala de Simon Kostner. La manifestaziun é gnüda metüda a jí tl’Ostaria Posta y Simon Kostner á porté dant le Do le gran suzes dl cianté deboriada dl ann passé a La PLi, él indo gnü metü a jí n'incuntada por cianté en compagnia en chësc ann a San Martin, tl ostaria Dasser. Tröc apascioná dl ciante é rová adalerch por cianté deboriada cun le liber dé fora da Uniun Cianté ladin e compagnia.

 

 

 

5) Marcé da Nadé

La pröma domënia d’Advënt unse tut pert al Marcé di libri de La Spona a Pidrô olache i un podü mëte fora y presenté al publich les publicaziuns dla Uniun. Tröpa é stada la jënt y gran l’interes por les publicaziuns nöies y vedles.

 

DESVALIES

1) Plata Internet dl sit internet
La plata internet, fontana d’informaziuns sura l’Uniun y sües publicaziuns de mascima importanza, é gnüda atualisada y arichida cun les publicaziun y manifestaziuns nöies. La plata internet dëida valorisé al mascimo l’ativité passada, presënta y dl dagní. I un orü se daurí al publich internazional y un porchël fat les plates sura la storia di ladins y dla Uniun ince por talian, todësch y inglesc.

2) Facebook 
Ince le profil facebook dla Uniun é gnü atualisé tresfora. Sciöche stromënt de presentaziun, informaziun y reclamisaziun dles manifestaziuns, publicaziuns y scomenciadies ál n’importanza fondamentala y se daman tröpa cura y laur.

 

3) Ciantun dla Uniun
Tres le Ciantun dla Uniun tla Usc di Ladins á l’Uniun podü comuniché y ti fá conësce a tröc l’ativité ia por l’ann.

4) Sistem de Newsletter

Internamënter unse fat n sistem de newsletter. Te chësta manira podunse arjunje i scric ite y i simpatisanc dla Uniun tres mails. Indöt unse incër 300 contac.